Freelancer worden doe je zo!

Je zit er dus over na te denken om freelancer te worden. De beweegredenen daarvoor kunnen verschillen. Misschien wil je meer vrijheid, of voor een meer diverse groep klanten werken. Of je denkt op deze manier meer geld te kunnen verdienen dan in loondienst. Waarom dan ook, bij deze stap geldt “bezint eer je begint”. Hier in ieder geval vijf tips die ik je mee wil geven.

Heb een netwerk

Vrij logisch, om werk te kunnen vinden moet je een netwerk van potentiële klanten hebben. Een paar jaar in loondienst met contact met externe klanten kan dus zeker geen kwaad voordat je voor jezelf begint. Zonder netwerk en een beetje naamsbekendheid in de branche waarin je aan de slag wilt kan het erg lastig worden. Ik heb bijna 15 jaar ervaring, een redelijk groot netwerk en vrij unieke kennis in een specialistische sector, en het is nou niet zo dat ik platgebeld werd toen ik op LinkedIn aankondigde dat ik voor mezelf zou beginnen.

Wees zichtbaar

Om gevonden te kunnen worden door potentiële opdrachtgevers moet je zichtbaar zijn. LinkedIn is eigenlijk een must, maar het is ook het zakelijke Facebook – mensen en bedrijven maken er vooral gebruik van om reclame voor zichzelf te maken, en minder om op zoek te zijn naar leveranciers (en dat ben je als freelancer). Grijp daarom ook andere kansen om jezelf en je ervaring te laten zien. Presenteer bij beurzen en workshops, of kijk of je misschien een artikel in een vakblad kunt publiceren. Exposure is ontzettend belangrijk en helpt bij het groeien van je netwerk.

Houd je ogen open

Dit meen ik letterlijk en figuurlijk. Mensen gaan je niet bellen alleen omdat jij thuis naast je telefoon zit en op een nieuwe klant wacht. Je zult toch echt zelf op zoek moeten gaan naar kansen en de telefoon oppakken op moment dat je denkt “dat zou een klus voor mij kunnen zijn”. Kijk of mensen op LinkedIn dingen delen over projecten waaraan jij een nuttige bijdrage zou kunnen leveren. Houd ook het nieuws in de gaten, als een bedrijf een grote aanbesteding heeft gewonnen zijn ze misschien wel op zoek naar versterking. En ik heb een goede klant gevonden doordat ik uit het keukenraam zat te kijken toen een auto van hen door de straat reed.

Bereid je voor op teleurstellingen

Misschien ken je wel iemand die al een paar keer tegen je heeft gezegd “als jij voor jezelf zou beginnen, dan zou ik je meteen inhuren”. Of je hebt bij je huidige werkgever een klant die jij denkt zelfstandig veel beter te kunnen helpen. Misschien heb je wel een idee voor een product dat in jouw ogen uitstekend zou moeten verkopen. Maar wees gewaarschuwd: niet alles wordt werkelijkheid. Het bedrijf van die kennis loopt niet zo lekker – of hij heeft het juist zo druk dat hij niet aan de nieuwe plannen met jou toekomt. Die klant heeft een raamovereenkomst en mag niet zomaar diensten elders inkopen. Je komt er achter dat er al een concurrerend product is dat misschien maar 80% kan van wat jij denkt te kunnen bieden, maar wel al een marktpositie heeft, een backoffice, een user community en misschien wel een prijs waarvoor jij het (uitgaand van in het begin enkele klanten) echt niet in de markt kunt zetten.

Reken nergens op. Beloftes zijn niets waard, succes komt niet zomaar aanwaaien.

Cashflow is alles

In loondienst werken heeft een groot voordeel: in de allermeeste gevallen komt elke maand geld binnen, ongeacht hoe druk je het hebt gehad, of je ziek bent geweest of drie weken op vakantie. Als freelancer die op regiebasis werkt (“uurtje-factuurtje”) is dat afgelopen. Misschien werd je in loondienst beoordeeld op je productiviteit en billability. Nu weet je waarom: alleen billable uren leveren ook geld op. Reken uit hoeveel betaalde uren per week je moet maken om rond te kunnen komen met jouw gemiddelde uurtarief, en doe je uiterste best om die ook te maken. Vergeet niet om hierbij rekening te houden met vakanties – die kosten als freelancer 2x geld, want je verdient in die periode ook niets. Een AOV is sowieso een must, maar die heeft vaak drie maanden wachttijd: de eerste drie maanden arbeidsongeschiktheid krijg je dus geen geld. Probeer dus minimaal drie maanden buffer op te bouwen, privé of zakelijk.

Maak met klanten afspraken over facturatie- en betaaltermijnen. Betalen aan het einde van een opdracht met 30 dagen betaaltermijn kan betekenen dat je maandenlang geen geld binnen krijgt en jezelf dus ook geen salaris kunt betalen. Ik probeer bij regieopdrachten altijd om de twee weken te factureren met 14 dagen betaaltermijn, dat kan belangrijker zijn dan een paar euro meer uurtarief en slechte betaaltermijnen.

In de beginfase kan het misschien geen kwaad om nog een paar uur voor een lager tarief voor je oude werkgever te werken, als die ervoor open staat. Dat geeft je misschien niet de vrijheid of de inkomsten waar je op hoopt, maar je hebt wel een stukje zekerheid en kunt rustig acquisitie doen.

Als je krapjes zit qua geld, is het zinvol in een spreadsheet een overzicht te maken van wat je wanneer gaat factureren, wat de betaaltermijn is (dus wanneer het geld binnenkomt) en wat de gevolgen zijn voor je cashflow. Vergeet ook niet dat je BTW moet afdragen. Zo kun je voorspellen hoeveel cash je hebt en hierop inspelen door bijv. een extra klus aan te nemen of met een klant te onderhandelen over eerdere betaling.

Mocht je echt niet rondkomen, dan heb je altijd nog de optie om weer ergens in loondienst te gaan, misschien parttime. Dan komt er wel brood op de plank en heb je misschien daarnaast en of twee dagen per week (en in het ergste geval de avonden en het weekend) om dingen als zelfstandige te doen.