ProRail stelt heel veel data als WMS en WFS dienst beschikbaar, wat ontzettend handig is voor iedereen die in GIS met spoorgerelateerde dingen bezig is. Daarom hier een overzicht van een aantal nuttige services en lagen en hoe je deze gekoppeld krijgt. Een totaaloverzicht van alle ProRail informatieproducten is op spoordata.nl te vinden, maar in veel gevallen zijn deze alleen met een account toegankelijk. Ik ga hier dus alleen bronnen benoemen die voor iedereen toegankelijk zijn.
Voor de WFS kun je zowel maps.prorail.nl als ook mapservices.prorail.nl als URL gebruiken.
Diensten toevoegen
Het toevoegen van WMS en WFS diensten gaat via de Browser in QGIS. Met rechtsklik op WMS/WMTS of WFS / OGC API – Features kun je een nieuwe verbinding toevoegen. Het is voldoende om een naam en de gewenste URL in te voeren, er is geen authentificatie vereist.
Luchtfoto
De actuele luchtfoto, ingewonnen met een helikopter, is als WMS beschikbaar. De URL is https://luchtfoto.prorail.nl/erdas-iws/ogc/wms/Luchtfoto. Er zijn meerdere lagen beschikbaar, de meest recente versie is de laag meest_recent. Doordat de helikopter laag vliegt zijn de foto’s zeer gedetailleerd.
Van SpoorInBeeld is trouwens nog veel meer helikopterdata te downloaden. De orthofoto’s in TIF formaat, maar ook de oorspronkelijke nadir- en obliekfoto’s en zelfs de puntenwolken die gelijktijdig worden ingewonnen.
Referentiesysteem
De dienst Referentiesysteem (https://mapservices.prorail.nl/arcgis/services/Referentiesysteem/MapServer/WFSServer) levert een aantal lagen die de indeling van het spoor beschrijven:
- Geocodegebied/Geocodesubgebied: Heel Nederland is opgedeeld in niet overlappende geocodes. Bij locaties waar meerdere spoorlijnen bij elkaar komen heb je eventueel ook nog subcodes. In tekeningen, bestekken e.d. wordt altijd naar de geocode verwezen, dus dit is essentiële informatie over de indeling van het Nederlandse spoor.
- Hectometerpunt__geocode_: Dit zijn puntobjecten om de 100m met als attribuut o.a. de kilometrering. De kilometrering dient ter positionering in lengterichting langs een traject. Ook hier wordt heel vaak naar verwezen, ook naast de spoorbaan staan overal hectometerbordjes.
- Kilometerlint/Spoorbaanhartlijn__geocode_: Dit zijn lijnen die het kilometerlint weergeven waaruit de bovengenoemde hectometerpuntjes afgeleid zijn.
Onderstaande afbeelding toont geocodegebied, hectometerpuntjes en de spoorbaanhartlijn met als label de omschrijving daarvan.
Geleidingssysteem
De sporen zelf zijn in de dienst Geleidingssysteem (https://maps.prorail.nl/arcgis/services/Geleidingssysteem/MapServer/WFSServer) te vinden.
- Functionele_spoortak: Het spoor is administratief in spoortakken opgeknipt. Elke spoortak loopt van wissel tot wissel. Naar spoortaknamen wordt vaak verwezen gezien dit een eenduidige benaming voor een specifiek stuk spoor is – net als een weg die van kruispunt tot kruispunt loopt. Aan de spoortakken hangt een heleboel administratieve informatie, zoals geocode en start- en eindkilometrering.
- Spoorwisselbenaming: Alle wissels hebben een nummer, maar om het makkelijker te maken hebben sporen naar een spoortaknaam ook nog een spoornaam. Deze spoornamen zijn op tekeningen te vinden. Bij stations zijn deze spoornamen gerelateerd aan de spoornummers. Zo komen op station Schiedam Centrum de nummers 301, 302, 303 en 305 overeen met spoor 1, 2, 3 en 5.
Spoorgeometrie
Veel informatie van de dienst Spoorgeometrie (https://maps.prorail.nl/arcgis/services/Spoorgeometrie/MapServer/WFSServer) is afkomstig uit Sigma, de applicatie/database waarin ProRail de absolute spoorgeometrie beheert.
- PVS_Horizontale_Elementen: De spoorassen opgeknipt in tracé-elementen (rechtstand, overgangsboog, boog). Dit is bijv. interessant voor PVR analyses waarbij voor bogen andere profielen van toepassing zijn dan voor rechtstanden.
Energievoorziening
Als laatste voorbeeld heb ik de dienst Energievoorzieningssysteem (https://mapservices.prorail.nl/arcgis/services/Energievoorzieningsysteem/MapServer/WFSServer), dus alles wat met bovenleiding te maken heeft.
- Paal: Een lag met alle bovenleidingspalen. Een van de attributen is de naam van de paal – belangrijke informatie niet alleen voor analyses en werkzaamheden rondom de bovenleiding, maar ook voor meetwerkzaamheden, gezien in veel bovenleidingspalen een “PV-bout” zit, dus een meetbout systeem Wild waarop een prisma geklikt kan worden. Op de vrije baan zijn de paalnamen trouwens gerelateerd aan de kilometrering, op stations en emplacementen wordt hiervan afgeweken.
En nog veel meer
Dit is nog maar een klein overzicht van alle diensten. Een overzicht van alle ProRail GIS diensten en lagen is hier te vinden: https://maps.prorail.nl/arcgis/rest/services
